NLHoe de Slag aan de Peene de grens tussen Frankrijk en de Lage Landen verlegde
Op onze tocht langs de slagvelden in Nord en Pas-de-Calais houden we halt in de gemeente Noordpeene, tussen Cassel en Sint-Omaars. Hier werd in 1677 de toekomst van Noord-Frankrijk bepaald.
Op de obelisk langs de Route départementale 138 tussen Noordpeene en Zuytpeene staat de volgende fiere boodschap te lezen: Praelium Peene AD Casletum XI Aprilis MDCLXXVII. Voor niet-latinisten staat iets lager, op het voetstuk van het monument, ook een woordje uitleg in het Frans: “Op 11 april 1677 vond in deze vlakte een beslissende slag plaats. Het resultaat was de annexatie van deze streek bij Frankrijk.”
Het herdenkingsmonument voor de Slag aan de Peene© Nicolas Montard
De Slag aan de Peene is niet meteen de bekendste veldslag uit de Franse geschiedenis, maar de impact ervan op Frankrijks meest noordelijke regio was groot. Met deze derde slag bij Cassel, tussen de Franse troepen van Lodewijk XIV en die van de Verenigde Provinciën van Willem van Oranje, werd het lot van deze streek (die later Nord – Pas-de-Calais zou gaan heten) beklonken. Lodewijk XIV won en dus werd dit deel van Vlaanderen Frans gebied.
Lodewijk XIV had er destijds al een hele reeks veroveringen op zitten. De Zonnekoning wilde de grenzen van zijn rijk steeds verder van Parijs zien lopen en had daarom in 1659 al Atrecht (Arras), Lens en Bethune ingenomen. Rijsel, Kortrijk, Doornik en Dowaai (Douai) volgden in 1667. In 1677 behoorden de Opaalkust, Rijsel en het Rijselse tot de Franse kroon. Vlaanderen daarentegen, en het noorden van Artesië (van Belle (Bailleul) tot Sint-Omaars) en het land van Valenciennes en van Kamerijk (Cambrai) stonden nog steeds onder Spaans gezag.
De slag bij de Peene, door Simon Lamoral Le Pippre de Noeufville, 1734© Creative Commons Wikipedia
De Fransen besluiten de twee zaken ineens te regelen. Lodewijk XIV neemt het land van Kamerijk voor zijn rekening. Met succes. Zijn broer Philippe d’Orléans, ook wel Monsieur genoemd, voert het bevel in Vlaanderen. De hoofdstad Sint-Omaars wordt er door zijn troepen belegerd. De Spanjaarden overhalen Willem van Oranje van de Verenigde Provinciën – bekend om zijn hardnekkige haat tegen Lodewijk XIV – om zich bij hen aan te sluiten. Het coalitieleger trekt vanuit Ieper op naar Sint-Omaars.
Het Huis van de Slag in Noordpeene© Nicolas Montard
De legers treffen elkaar aan de voet van de Casselberg, in de vallei van de Peene. Achter hen liggen de moerassen van Sint-Omaars. De slag duurt twee dagen, op 10 en 11 april. Willem van Oranje maakt een zware fout door 12.000 man het moerasgebied in te sturen. Zo bezegelt hij de confrontatie, die een zware tol eist: 4.000 doden en 7.000 gewonden. Een jaar later bepalen de Verdragen van Nijmegen dat Sint-Omaars en Vlaanderen Frans gebied worden, net als het land van Kamerijk en het land van Maubeuge. Daarmee was de huidige grens tussen de toekomstige Nord-Pas-de-Calais en België bijna definitief, op enkele enkele enclaves na, zoals Ieper, Doornik en Veurne. Die werden met de Vrede van Utrecht in 1713 aan het Franse gezag onttrokken.
Een maquette van de Slag van de Peene in het "Huis van de Slag"© Nicolas Montard
In Noordpeene vindt elk jaar in april een optocht plaats die eindigt aan de obelisk in marmer en steen uit 1865. Naast het monument vind je het Huis van de Slag (la Maison de la Bataille). Dit museum opende zijn deuren in 2007 en kan het hele jaar door bezocht worden. Aan de hand van maquettes, films, reproducties van schilderijen en tijdslijnen krijg je een beter inzicht in een slag die in Frankrijk weinig bekend is, maar beslissend was voor de grens met de Lage Landen.
Reacties
Reacties zijn gesloten.Lees ook
La Coupole, een reusachtige bunker met vizier op Londen
nl
